Νέοι, αυστηρότεροι κανόνες βρίσκονται υπό εξέταση αυτή την εβδομάδα από τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο αξιολόγησης της τροπολογίας 171 που θέτει περιορισμούς στις εταιρείες που παράγουν vegan προϊόντα σχετικά με την χρήση όρων όπως “γαλακτοκομικά”, “επιδόρπιο γιαουρτιού” ή “δεν περιέχει γάλα” ή εικόνες στις συσκευασίες που θυμίζουν γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως δοχεία γιαουρτιού ή κουτιά γάλακτος, που παραπέμπουν σε αμιγώς γαλακτοκομικά προϊόντα.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι εναλλακτικές λύσεις γαλακτοκομικών προϊόντων με βάση τα φυτά, που συνήθως αναφέρονται ως ‘γάλα αμυγδάλου’ ή ‘τυρί για χορτοφάγους’, δεν μπορούν να διατίθενται στην αγορά ως τέτοια.
Το 2017, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι οι όροι γαλακτοκομικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένου του γάλακτος, του τυριού, του βουτύρου και του γιαουρτιού, θα μπορούσαν να αναφέρονται μόνο σε προϊόντα που προέρχονται από ζώα και όχι σε φυτικές εναλλακτικές λύσεις. Η τροπολογία 171 στοχεύει τώρα να αυξήσει τους περιορισμούς αυτούς και να καταστήσει παράνομη τη σύγκριση φυτικών τροφίμων με γαλακτοκομικά προϊόντα.
Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Επιτροπή και το Συμβούλιο Υπουργών συμμετέχουν σε τριμερείς διαπραγματεύσεις, όπου θα εξεταστούν θέματα στο πλαίσιο της Κοινής Οργάνωσης των Αγορών των Γεωργικών Αγορών (ΚΟΑ).
Η Τροπολογία 171 δεν έχει υποβληθεί στην καθιερωμένη διαδικασία δημόσιου ελέγχου μέσω της εκτίμησης των επιπτώσεών της ή της ανοικτής διαβούλευσης, με αποτέλεσμα οι καταναλωτές και ο κλάδος των φυτικών τροφίμων να επιθυμούν να ακουστεί και η δική τους θέση, καθώς ο τομέας των φυτικών τροφίμων θα επηρεαστεί δυσανάλογα από τον εν λόγω κανονισμό.
Μάλιστα εταιρείες παραγωγής plant-based προϊόντων γάλακτος, όπως οι Oatly, Upfield και ΜΚΟ ProVeg International, ηγούνται εκστρατείας για την ανατροπή των νέων προτεινόμενων κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι, όπως αναφέρουν, θα μπορούσαν να έχουν τρομερές συνέπειες για τις vegan εταιρείες τροφίμων.
Επιπλέον υποστηρίζουν ότι η απαγόρευση είναι αντίθετη προς τους δηλωμένους στόχους της ΕΕ για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.
Γαλακτοκομικά και “γαλακτοκομικά”
Τι ακριβώς σημαίνει η τροπολογία 171 για το γάλα αμυγδάλου, το τυρί tofu, το γιαούρτι σόγιας, το βούτυρο vegan και άλλα φυτικά, γαλακτοκομικά εναλλακτικά προϊόντα που εισέρχονται σταθερά στο mainstream;
Οι νέοι κανόνες θα απαγορεύσουν την “απομίμηση” γαλακτοκομικών προϊόντων. Σε γενικές γραμμές, περιγραφές όπως “κρεμώδες”, “τυρί-εναλλακτικό”, “χωρίς γάλα” και “δεν περιέχει γάλα” θα είναι παράνομες αν η τροπολογία υιοθετηθεί από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και γίνει νόμος.
Σε ακραίο σημείο, ο κανόνας μπορεί ακόμη και να απαιτεί επανασχεδιασμό πακέτων, καθώς τα κουτιά γάλακτος και τα κεσεδάκια γιαουρτιού συνδέονται συνήθως με τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Οι παραγωγοί vegan προϊόντων δεν θα μπορούν επίσης να συζητήσουν τα πλεονεκτήματα για την υγεία ή το περιβάλλον των φυτικών προϊόντων τους συγκρίνοντάς τα με τα παραδοσιακά γαλακτοκομικά προϊόντα.
Οι δύο απόψεις
Φυσικά, δεν είναι μόνο ο κλάδος των φυτικών τροφίμων που αντιτίθεται στους περαιτέρω περιορισμούς. Η τροπολογία 171 έχει επικριθεί ευρέως από πολλούς. Καταναλωτές, ΜΚΟ μεταξύ αυτών και των WWF και Greenpeace, εκπρόσωποι γαλακτοβιομηχανιών, ευρωπαϊκές οργανώσεις έχουν ζήτησε να απορριφθεί η τροπολογία, καθώς δεν διαπιστώνεται κανένας ουσιαστικός λόγος για την εφαρμογή μιας τέτοιας νομοθεσίας.
Λόγω του υψηλού αποτυπώματος άνθρακα σε ζωικά προϊόντα, μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι το να προχωρήσουν οι καταναλωτές σε διατροφή vegan είναι το καλύτερο πράγμα που θα μπορούσαν να κάνουν για τον πλανήτη. «Δεδομένης της κλιματικής κρίσης, είναι ανεύθυνο να προσπαθούν να μας αποτρέψουν από το να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να κάνουν τη μετάβαση σε φυτικά και να βοηθήσουν στην προστασία του πλανήτη», δήλωσε στο Food Navigatorη η Cecilia McAleavey, διευθύντρια δημοσίων υποθέσεων και βιώσιμης διατροφής για τη σουηδική μάρκα γάλακτος βρώμης.
Από την πλευρά της η γαλακτοκομική βιομηχανία ισχυρίζεται ότι η τροπολογία 171 αποτρέπει τη σύγχυση των καταναλωτών, καθώς η χρήση της ορολογίας που σχετίζεται με τα γαλακτοκομικά προϊόντα σε φυτικά προϊόντα θα μπορούσε να παραπλανήσει τους καταναλωτές. Είναι είτε γαλακτοκομικά είτε όχι, αναφέρουν στελέχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γαλακτοκομικών Προϊόντων.
Ωστόσο, ο vegan-εναλλακτικός τομέας ισχυρίζεται ότι τα προϊόντα του πρέπει να αξιολογηθούν έναντι των συμβατικών γαλακτοκομικών προϊόντων για τα οφέλη για την υγεία και το περιβάλλον. Σε έκθεση της η Politico υποστηρίζει πως η ευρεία εφαρμογή της τροπολογίας 171 θα μπορούσε πράγματι να λογοκρίνει ουσιαστικές πληροφορίες για καταναλωτές που πάσχουν από γαλακτοκομικές αλλεργίες και δυσανεξίες. Η απαγόρευση όρων όπως “χωρίς γάλα” και “εναλλακτική λύση γάλακτος” και οι αλλαγές στη συσκευασία θα μπορούσαν να προκαλέσουν σύγχυση στους καταναλωτές, εάν, για παράδειγμα, το τυρί με βάση τα φυτά δεν μπορεί πλέον να πωληθεί στην συσκευασία και με την αναμενόμενη περιγραφή του.