Καλαμάτα: Η πρωτεύουσα του ελαιολάδου και του… χορού

8 Σεπτεμβρίου 2017

Αναμφίβολα, η Καλαμάτα είναι η βασίλισσα του ελαιολάδου. Γνωρίζατε όμως ότι εκτός από τα πολυάριθμα αξιοθέατα της, η Καλαμάτα φιλοξενεί και το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού, το οποίο συγκεντρώνει το ενδιαφέρον τις τελευταίες δεκαετίες δίνοντας ζωή και ρυθμό;

Η Καλαμάτα στην αρχαιότητα ήταν γνωστή με το όνομα Φαρές ή Καλάμαι. Ως οικισμός παρότι υπαρκτός από τα αρχαία χρόνια με ιερά, μαντεία και κάστρα να επιβεβαιώνουν την ύπαρξή του δεν γνώρισε την αίγλη και τη δύναμη άλλων πόλεων όπως η γειτονική Σπάρτη. Τουλάχιστον μέχρι το 1204 όπου περνάει στα χέρια των Φράγκων και στον Γοδεφρείδο Βιλλεαρδουίνο ο οποίος και ανοικοδόμησε το κάστρο της. Καταλαμβάνεται από τους Τούρκους και η απελευθέρωσή της έρχεται στις 23 Μαρτίου του 1821 συνοδευόμενη από μία πανηγυρική δοξολογία στον βυζαντινό Ιερό ναό των Αγίων Αποστόλων (1050 μ.Χ.) ο οποίος στις μέρες μας αποτελεί και ένα από τα βασικά αξιοθέατα της πόλης.

Η Καλαμάτα παράγει προϊόντα κορυφαίας ποιότητας με διασημότερα την ελιά
Η Καλαμάτα παράγει προϊόντα κορυφαίας ποιότητας με διασημότερα την ελιά

Εξίσου σημαντικό αξιοθέατο είναι και το Κάστρο της Καλαμάτας στο βορειοδυτικό τμήμα της πόλης σε ένα λόφο πάνω από τον ποταμό Νέδοντα. Περιμετρικά της πόλης βρίσκονται αρκετοί αρχαιολογικοί χώροι στις τοποθεσίες Ακροβίτικα, Ελαιοχώρι, Βόλιμο Αρτεμισίας, Ελληνικά και Ράχη. Σε αυτούς εντοπίζονται Ρωμαϊκά λουτρά, μυκηναϊκά μνημεία, αρχαία ιερά και ένα πρωτοελλαδικό μέγαρο.

Από το 1986 σε μία έκταση 54 στρεμμάτων στην πόλη της Καλαμάτας λειτουργεί και το πρώτο θεματικό πάρκο της χώρας μας Δημοτικό Πάρκο του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος με ανακαινισμένα βαγόνια, σταθμαρχείο και πλατφόρμες επιβίβασης. Στην καρδιά του Ιστορικού κέντρου της πόλης στο σημείο όπου παλιά βρισκόταν η Δημοτική Αγορά βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας με εκθέματα από τους Προϊστορικούς Χρόνους μέχρι και την Βυζαντινή Εποχή. Στην ίδια περιοχή και κοντά στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Υπαπαντής βρίσκεται η Ιερά Μονή Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Καλογραιών (1796). Πρόκειται για ένα γυναικείο μοναστήρι με μεγάλη ιστορία και κοινωνική προσφορά. Το μοναστήρι όμως έχει γίνει διάσημο σε όλο τον κόσμο για την καλλιέργεια και κατεργασία του μεταξιού από το οποίο παράγονται τα περίφημα μεταξωτά καλαματιανά μαντήλια. Στην πόλη υπάρχει και δεύτερο αρχαιολογικό μουσείο το Μπενάκειο. Στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει εκθέματα που αφορούν στην επανάσταση του 1821 με μία ειδική ενότητα αφιερωμένη στην τυπογραφία και στη βιβλιοδεσία καθώς στην Καλαμάτα λειτούργησε το πρώτο τυπογραφείο της απελευθερωμένης Ελλάδας στο οποίο και τυπώθηκε η Προκήρυξη των Επαναστατημένων Ελλήνων προς τις Ευρωπαϊκές Αυλές. Εκθέματα από την επανάσταση του 1821 αλλά και από την Μικρασιατική καταστροφή και τους Παγκόσμιους Πολέμους βρίσκονται στο Στρατιωτικό Μουσείο της πόλης. Από τον Οκτώβριο του 2016 λειτουργεί και ο εκθεσιακός χώρος παραδοσιακής ενδυμασίας και κοσμήματος του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας στο οποίο στεγάζεται και η συλλογή ελληνικών ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια», μία από τις πληρέστερες συλλογές ελληνικών ενδυμασιών σε πανελλήνιο επίπεδο.

Κάθε Ιούλιο η πόλη γεμίζει ρυθμό και χορό αφού σε αυτήν από το 1995 φιλοξενείται το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού με εκδηλώσεις υψηλής ποιότητας και ευρείας γκάμας και με τη συμμετοχή χορευτών από όλο τον κόσμο. Θεωρείται μία από τις σημαντικότερες χορευτικές διοργανώσεις της Ευρώπης.

Οι ελιές της Καλαμάτας αποτελούν προϊόν ΠΟΠ
Οι ελιές της Καλαμάτας αποτελούν προϊόν ΠΟΠ

Εξαιρετικά προϊόντα της περιοχής

Η εύφορη γη της έδωσε από την αρχαιότητα προϊόντα κορυφαίας ποιότητας με διασημότερα την ελιά η οποία αποτελεί προϊόν ΠΟΠ και το λάδι. Οι εξαιρετικές καλλιέργειες καπνού οδήγησαν το 1888 τους Γεώργιο και ο Στάθη Καρέλια στην ίδρυση της Καπνοβιομηχανίας ΚΑΡΕΛΙΑ μία από τις σημαντικότερες επιχειρήσεις σε εθνικό επίπεδο. Ανάμεσα στα ξεχωριστά προϊόντα της περιοχής συγκαταλέγονται και τα σύκα με χαρακτηριστική ποικιλία τα τσαπελόσυκα τα οποία συνήθως αποξηραίνονται. Μέλι ελάτης και μέλη ερείκης παράγονται στον Ταΰγετο ενώ στη Μικρομάνη βρίσκουμε τις πεντανόστιμες άγριες αγκινάρες. Εδώ κάθε Ιούλη γίνεται και η Γιορτή της Αγκινάρας με τις γυναίκες να ετοιμάζουν τα πιο νόστιμα εδέσματα με βασικό συστατικό την αγκινάρα. Το παστό χοιρινό και το λουκάνικο με πορτοκάλι αποτελούν δύο ακόμα δημοφιλή προϊόντα της περιοχής ενώ ο λευκός ξηρός και ο ερυθρός οίνος Μεσσηνίας έχουν διασφαλιστεί ως προϊόντα Προστατευμένης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Και η τυροκομία όμως έχει να προσφέρει το δικό της διαμαντάκι στη γαστρονομία της περιοχής με την Σφέλα ΠΟΠ, το ημίσκληρο τυρί από πρόβειο ή αιγοπρόβειο γάλα. Ένα προϊόν λιγότερο γνωστό στους αμύητους είναι η ροβίτσα. Ανήκει στην κατηγορία των οσπρίων είναι λίγο μικρότερη από τη φακή και έχει πράσινο χρώμα.