Η λευκή ελιά προερχόμενη από την εποχή των αρχαίων Ελλήνων και την Μεγάλη Ελλάδα, αναβιώνει ξανά στην Ιταλία.
Πολλοί δεν γνωρίζουν την ύπαρξη της, κι όμως ήταν ευρέως διαδεδομένη κατα την εποχή της Magna Graecia. Ο λόγος για την Leucocarpa ή Leucolea, δηλαδή λευκή ελιά. Πρόκειται για μια ποικιλία ελιάς, που χαρακτηρίζεται από μικρά φρούτα τα οποία, κατά την ωρίμανση, παίρνουν ένα λευκό χρώμα ελεφαντόδοντου.
Κατα την αρχαιότητα είχε εξαπλωθεί στις περιοχές της νότιας Ιταλίας, με ισχυρή παρουσία στην Καλαβρία,κι ειδικά κοντά στα βασιλικά μοναστήρια. Από αυτές τις ελιές παράγονταν το olio del crisma, «το έλαιο του Χρίσματος», που χρησιμοποιούνταν κατα την αρχαιότητα για να χρίσει τους βυζαντινούς αυτοκράτορες, στις τελετές για τη στέψη των αυτοκρατόρων, και ιδιαίτερα ως ιερό λάδι σε θρησκευτικές λειτουργίες, όπως βάπτισμα, χρίσμα των ασθενών, χειροτονία ιερέων και επισκόπων.
Λόγω του χρώματός τους – το λευκό συμβολίζει την αγνότητα– οι μοναχοί καλλιεργούσαν με προσοχή και φρόντιζαν την σπάνια λευκοελιά, δίπλα στα μοναστήρια. Όπως ανέφερε στους Olive Oil Times ο Innocenzo Muzzalupo, ερευνητής στο Συμβούλιο Αγροτικής Έρευνας και Οικονομίας, Ερευνητικό Κέντρο για την ελιά, τα εσπεριδοειδή και τα δέντρα (CREA-OFA) «είναι γνωστό ότι με την εξάπλωση του βασιλικού μοναχισμού στη νότια Ιταλία, μεταξύ του έβδομου και δέκατου αιώνα, η καλλιέργεια της ελιάς έλαβε σημαντική ώθηση. Δέντρα λευκών ελιών έχουν βρεθεί τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ελλάδα, κυρίως την Κρήτη. Λόγω, όμως, του λευκού χρώματος των φρούτων, κατέληξε να χρησιμοποιείται κυρίως για θρησκευτικούς σκοπούς και η παραγωγή ουσιαστικά εξαλείφθηκε». Αυτό αποτελεί περαιτέρω ένδειξη για το πώς οι αρχαίοι άνθρωποι, ανεξαρτήτως της πίστης τους, συνδέουν την ελιά και το ελαιόλαδο με ιερότητα, όπως συνέβη στην Αθήνα και πολλά άλλα μέρη σε όλη τη Μεσογειακή λεκάνη, σε τέτοιο βαθμό που σήμερα η ελιά θεωρείται παγκοσμίως ένα σύμβολο της ειρήνης.
Σύμφωνα με τις μελέτες που πραγματοποίησε η Muzzalupo με άλλους ερευνητές της CREA και του Πανεπιστημίου της Καλαβρίας, πάνω στην ιδιαίτερη αυτή ποικιλία θέλοντας να εξηγήσουν το χρώμα της Leucocarpa βρήκαν πως οι καρποί της ελιάς, δεν μπορούν να κάνουν τη σύνθεση ανθοκυανίνης. «Στην ποικιλία Leucocarpa, η ενεργοποίηση φλαβονοειδών και ανθοκυανίνης δεν εμφανίζεται καθόλου», εξήγησε ο Muzzalupo. «Αυτή είναι η μόνη ποικιλία που παραμένει άσπρη σε οποιοδήποτε στάδιο της ωρίμανσης και εάν αφήσουμε τα φρούτα στα δέντρα μέχρι αργά το χειμώνα, θα τα βρούμε λευκά, που τείνουν να καταστούν κιτρινωπά λόγω της οξείδωσης των λιπιδίων. Ωστόσο, το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο που παράγεται από αυτή την ποικιλία «έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με όλα τα άλλα όσον αφορά τη σύνθεση των λιπαρών οξέων, των γεύσεων και των αρωμάτων που είναι χαρακτηριστικό ενός ελαφρού φρουτώδους προϊόντος», διευκρίνισε ο Muzzalupo.