Αποτελεί σύμβολο υγείας, ευζωίας και μακροζωίας. Στη μυθολογία το ονόμαζαν “το νέκταρ των θεών” και το συναντάμε στην διατροφή τόσο των Ελλήνων, όσο κι άλλων λαών όπως στους Αιγύπτιους, τους Σουμέριους, τους Βαβυλώνες και τους Ρωμαίους.
H ιστορία του ξεκινά από τους αρχαίους χρόνους, όπου αντιμετωπιζόταν σαν φυσικό και υγιεινό προϊόν, απαραίτητο στοιχείο της διατροφής,που έχει ξεχωριστή θέση στο καθημερινό διαιτολόγιο των αρχαίων Ελλήνων είτε μόνο του, είτε σαν ύλη παρασκευής σε σάλτσες και διάφορα γλυκά. Στους ιστορικούς χρόνους το συναντάμε στον Ιπποκράτη, τον Αριστοτέλη και τον Δημόκριτου, οι οποίοι αναφέρονται στις ευεργετικές ιδιότητες του μελιού στην υγεία και τη μακροζωία.
Λόγω της πληθώρας των συστατικών που περιέχει το μέλι, του έχουν αποδοθεί πολλές ευεργετικές ιδιότητες από αρχαιοτάτων χρόνων κι είναι ένα από τα πιο μελετημένα τρόφιμα για την υγεία. Έχει ανακαλυφθεί ότι το μέλι ωφελεί ποικιλοτρόπως τον οργανισμό. Χάρη στα συστατικά του, το μέλι έχει αντιοξειδωτικές, αντιμικροβιακές, επουλωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντικαρκινικές, ανοσοκατασταλτικές & καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες, ενώ δρα και ως πρεβιοτικό.
Ανάλογα με το φυτό προέλευσης, το μέλι έχει διαφορετική γεύση, χρώμα, άρωμα και αναλογία συστατικών. Λόγω της πλούσιας χλωρίδας, το ελληνικό μέλι ποιοτικά και γευστικά συγκαταλέγεται στα καλύτερα παγκοσμίως. Τα βασικά του είδη είναι το θυμαρίσιο, το πευκόμελο, των ανθέων, το ρεικόμελο, το βαμβακόμελο, της ελάτης, της καστανιάς, των εσπεριδοειδών, του ηλίανθου και της ερεικής.
Τα κύρια διατροφικά συστατικά του είναι οι υδατάνθρακες (γλυκόζη και φρουκτόζη), οι πρωτεΐνες, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, αμινοξέα, ένζυμα, ιχνοστοιχεία (ασβέστιο, χαλκό, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο, κάλιο, ψευδάργυρο) και νερό. Όσον αφορά τη θερμιδική του αξία, μία κουταλιά, που ισοδυναμεί με περίπου 21 γρ., δίνει 64 θερμίδες, ενώ η αντίστοιχη ποσότητα ζάχαρης έχει 84 θερμίδες.
Το μέλι διατίθεται συσκευασμένο και φέρει ετικέτα με τα ακόλουθα στοιχεία:
Χώρα συγκομιδής (στην περίπτωση που συσκευάζεται και διατίθεται στην Ελλάδα είναι υποχρεωτική η αναγραφή της χώρας προέλευσης ενώ στην περίπτωση μιγμάτων μελιού, η αναγραφή των χωρών προέλευσης).
Ονοματεπώνυμο ή εμπορική επωνυμία και έδρα του παρασκευαστή ή του συσκευαστή ή του διανομέα.
Στοιχεία για το καθαρό βάρος, τη ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας (όταν αναφέρεται η ημέρα και ο μήνας, αναγράφεται ο αριθμός παρτίδας) καθώς και οι ιδιαίτερες συνθήκες διατήρησης και χρήσης (π.χ. διατήρηση σε ξηρό και σκοτεινό περιβάλλον).Το μέλι διατίθεται συσκευασμένο και φέρει ετικέτα με τα ακόλουθα στοιχεία
Το μέλι συντηρείται και αποθηκεύεται σωστά με αποτέλεσμα την μεγαλύτερη διατήρηση του. Το προϊόν διατηρεί τη θρεπτική του αξία όταν παραμένει σε κλειστή συσκευασία και σε χώρο ξηρό, δροσερό, σκοτεινό και χωρίς έντονες οσμές (το μέλι έχει την ικανότητα να απορροφά υγρασία από το περιβάλλον του καθώς επίσης επηρεάζεται από την άμεση έκθεση του στο ηλιακό φως).
Η κρυστάλλωση του μελιού είναι μια εντελώς φυσική διαδικασία που εμφανίζεται κατά κύριο λόγο στο μέλι ανθέων και δεν επηρεάζει τη θρεπτική αξία του προϊόντος. Μέλι με αυξημένη περιεκτικότητα γλυκόζης κρυσταλλώνει πολύ γρήγορα (π.χ. μέλι ρεικιού) σε αντίθεση με το μέλι με χαμηλότερη ποσότητα σε γλυκόζη όπου κρυσταλλώνει με αργότερο ρυθμό ή καθόλου (π.χ. μέλι πεύκου).
Το χρώμα του μελιού έχει σχέση με τη βοτανική προέλευσή του και τα κάθε είδος μελιού εμφανίζει τον τυπικό χρωματισμό της φυτικής του προέλευσής. Ωστόσο, το μεγαλύτερο ποσοστό των καταναλωτών στην Ελλάδα προτιμά το μέλι με ανοιχτό χρώμα χωρίς να λαμβάνει υπόψη ότι πολλές αμιγείς κατηγορίες (π.χ. πεύκου, καστανιάς, ελάτης) είναι από τη φύση τους σκουρόχρωμες με χαμηλή διαύγεια.
Πρέπει να αποφεύγεται η αγορά μελιού από πλανόδιους πωλητές, οι οποίοι παρουσιάζονται ως μελισσοκόμοι, αλλά δεν διαθέτουν άδεια πλανόδιου εμπορίου ούτε έχουν μελισσοκομικό βιβλιάριο.