Τα ηδύποτα ή εναλλακτικά λικέρ γεμίζουν με το άρωμα και την πλούσια γεύση τους την καθημερινότητά μας για περισσότερο από μισή χιλιετία. Στα ελληνικά η λέξη ηδύποτο είναι σύνθετη από το ηδύ (γλυκό) και το ποτό. Η λέξη λικέρ που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το ίδιο ποτό προέρχεται από το λατινικό ρήμα liquefacere που σημαίνει υγροποιώ.
Η φαρμακευτική αρχή τους
Η επινόησή τους ανάγεται στα χρόνια του Μεσαίωνα και πιστώνεται στους μοναχούς και στους αλχημιστές της εποχής. Οι πρώτοι πειραματισμοί έγιναν με βότανα και με αλκοόλ και είχαν ως σκοπό την ίαση. Για το λόγο αυτό και αρχικά τα λικέρ δεν ήταν καθόλου γλυκά, αντιθέτως ήταν πικρά και στυφά. Στην πορεία άρχισαν για την παρασκευή τους να χρησιμοποιούνται επιπλέον τα βότανα και οι καρποί ενώ προστέθηκε και η ζάχαρη ως βελτιωτικό της γεύσης τους.
Μοναστηριακή υπόθεση
Από τα πρώτα λικέρ που εντοπίζουμε να παρασκευάζονται σε μοναστήρι είναι η Βενεδικτίνη. Εμπνευστής της ήταν ο Dom Bernardo Vincelli και πρωτοπαρασκευάστηκε το 1510 στο μοναστήρι των Βενεδικτίνων μοναχών στην μικρή παραλιακή πόλη Fecamp, στη Νορμανδία της Γαλλίας. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως τονωτικό και η ευεργετική της δράση εξυμνήθηκε το 1534 από τον Γάλλο βασιλιά Φραγκίσκο τον ΑΙ’. Μετά την γαλλική επανάσταση και την καταστροφή του μοναστηριού η συνταγή χάθηκε, τουλάχιστον μέχρι το 1863 όταν ο Αλεξάντρ Λε Γκραντ ανακάλυψε σε ένα από τα παλιά βιβλία που συνέλεγε τη συνταγή της και άρχισε να παρασκευάζει και να πουλά τη Βενεδικτίνη σε μία πιο γλυκιά εκδοχή της.
Περίπου την ίδια εποχή με τη Βενεδικτίνη, το 1605, παρασκευάζεται για πρώτη φορά και το Chartreuse στην ομώνυμη μονή (σ.σ. Grand Chartreuse). Η μυστική του συνταγή περιελάμβανε 130 διαφορετικά βότανα και μυρωδικά από την περιοχή των Άλπεων το απόσταγμα των οποίων αναμειγνύονταν με απόσταγμα μελιού και παλαίωνε σε δρύινα βαρέλια.
Το διάσημο μέχρι και τις μέρες μας Amaretto δημιουργήθηκε σύμφωνα με τον θρύλο το 1525 και ήταν ένα λικέρ το οποίο χάρισε μία χήρα σε έναν μαθητή του Λεονάρντο ντα Βίντσι, τον Μπερναντίνο Λουίνι. Ο τελευταίος είχε επιφορτιστεί με την αγιογράφηση της εκκλησίας του Σαρόνο. Η εκκλησία ήταν αφιερωμένη στην Μαντόνα και ο ζωγράφος χρειάζονταν ένα μοντέλο. Χρησιμοποίησε λοιπόν ως μοντέλο την χήρα η οποία για να τον ευχαριστήσει του χάρισε ένα μπουκάλι Amaretto φτιαγμένο από κουκούτσια βερίκοκου τα οποία είχαν βυθιστεί σε μπράντι.