Ήθη και έθιμα του Πάσχα από όλη την Ελλάδα

2 April 2018

Κάθε τόπος έχει τον δικό του ξεχωριστό τρόπο να γιορτάσει το Πάσχα με έθιμα ασυνήθιστα ή παράξενα αλλά σε κάθε περίπτωση ενδιαφέροντα.

Ιόνιο
Στην Κέρκυρα το Μ. Σάββατο με το σήμα της πρώτης Ανάστασης στις 12.00 ηχούν οι καμπάνες από όλες τις εκκλησιές και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν στο δρόμο χιλιάδες πήλινα δοχεία γεμάτα με νερό τους μπότηδες. Η ιστορία του εθίμου χάνεται στα χρόνια της Ενετοκρατίας.

Εντυπωσιακό και θορυβώδες είναι το Πάσχα στην Κέρκυρα, αφού με το σήμα της πρώτης Ανάστασης, οι κάτοικοι της Κέρκυρας πετούν τεράστια πήλινα δοχεία γεμάτα νερό, τους μπότηδες, από τα μπαλκόνια τους.
Εντυπωσιακό και θορυβώδες είναι το Πάσχα στην Κέρκυρα, αφού με το σήμα της πρώτης Ανάστασης, οι κάτοικοι της Κέρκυρας πετούν τεράστια πήλινα δοχεία γεμάτα νερό, τους μπότηδες, από τα μπαλκόνια τους.

Πελοπόννησος
Στο Λεωνίδιο εδώ και περίπου έναν αιώνα το βράδυ της Ανάστασης λαμβάνει χώρα ένα πρωτότυπο έθιμο με αερόστατα. Παιδιά από τις πέντε ενορίες της περιοχής ετοιμάζουν εβδομάδες πριν τα αερόστατά τους και εκείνο το βράδυ ανάβουν τις αφάνες και τις κολλημάρες και ο ουρανός γεμίζει φως και χρώματα. Αναλόγως με τις καιρικές συνθήκες τα αερόστατα που ταξιδεύουν στο Μυρτώο πέλαγος μπορούν να φτάσουν μέχρι και στις Σπέτσες.

Στην Καλαμάτα ανήμερα την Κυριακή του Πάσχα στις 8.00 το βράδυ και στο κέντρο της πόλης ξεκινάει ο σαϊτοπόλεμος με λάμψεις και φωτιές και τους σαϊτολόγους να κάνουν τον δικό τους ιδιότυπο χορό της φωτιάς.

Στην Καλαμάτα την Κυριακή του Πάσχα ξεκινάει ο σαϊτοπόλεμος!
Στην Καλαμάτα την Κυριακή του Πάσχα ξεκινάει ο σαϊτοπόλεμος!

Κρήτη
Είναι πιο εύκολο να συναντήσει κανείς τα ξεχωριστά έθιμα στα χωριά παρά στις πόλεις. Ένα από αυτά είναι και το «αμίλητο φως». Μόλις ακουστεί από τα χείλη του παπά το «δεύτε λάβετε φως» και ανάψουν οι πιστοί τις λαμπάδες τους πρέπει να μεταφέρουν το άγιο φως στο σπίτι τους αμίλητοι με αυτό τον τρόπο υπάρχει η πίστη πως θα έρθει κάτι καλό στο σπίτι τους.

Δωδεκάνησα
Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης στην Πάτμο είναι πολύ ξεχωριστό αφού λαμβάνει χώρα η τελετή του Νιπτήρα. Ο Ηγούμενος πλένει τα πόδια δώδεκα μοναχών που κάθονται γύρω από τη μεγάλη εξέδρα με τον ίδιο τρόπο που καθόντουσαν οι μαθητές στον Μυστικό Δείπνο. Ανήμερα του Πάσχα στη Μονή του Αγίου Ιωάννη διαβάζεται το Ευαγγέλιο σε επτά γλώσσες.

Κυκλάδες
Τη Μεγάλη Παρασκευή μετά την Αποκαθήλωση στην Ίο οι νέοι του νησιού παίζουν ένα πρωτότυπο παιχνίδι με μικρές σιδερένιες κόκκινες και πράσινες μπάλες.

Στην Φολέγανδρο το Μεγάλο Σάββατο όλα τα σπίτια ανοίγουν τις πόρτες τους για να δεχτούν την ευλογία από την εικόνα της Παναγιάς της οποίας η περιφορά διαρκεί τρεις μέρες. Τη Δευτέρα του Πάσχα η εικόνα κατεβαίνει στο λιμάνι για να ευλογήσει και τα σκάφη που βρίσκονται εκεί.

Στερεά Ελλάδα
Ένα έθιμο το οποίο συναντάμε από τη Λιβαδειά μέχρι και τη Λαμία είναι αυτό του λάκκου. Μετά την Ανάσταση και πριν το ξημέρωμα όλοι οι κάτοικοι βάζουν φωτιά σε λάκκους γεμάτους ξύλα χρησιμοποιώντας τη φλόγα της λαμπάδας τους. Οι πυκνοί καπνοί γεμίζουν τον ουρανό και με το ξημέρωμα τα αρνιά τοποθετούνται σε ειδικές θέσεις πάνω από τους λάκκους.

Θεσσαλία
Στην Ελασσόνα στο νομό Λαρίσης οι γυναίκες την παραμονή της γιορτής του Λαζάρου γίνονται «Λαζαρίνες» παίρνουν τα καλάθια τους τα γεμίζουν με λουλούδια, φορούν τις παραδοσιακές στολές τους και πηγαίνουν στο προαύλιο της εκκλησίας όπου και τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια με θρησκευτικές αναφορές.

Στην Ελασσόνα το Πάσχα οι γυναίκες την παραμονή της γιορτής του Λαζάρου γίνονται «Λαζαρίνες»!
Στην Ελασσόνα το Πάσχα οι γυναίκες την παραμονή της γιορτής του Λαζάρου γίνονται «Λαζαρίνες»!

Μακεδονία
Στις Σέρρες τη Μεγάλη Παρασκευή κατά την περιφορά του Επιταφίου σε κάθε σπίτι που πλησιάζει η νοικοκυρά τοποθετεί στο κατώφλι της ένα τραπεζάκι πάνω στο οποίο έχει βάλει θυμίαμα και την εικόνα του Κυρίου μαζί με πασχαλιές και λουλούδια.

Στην Πιερία τη δεύτερη μέρα του Πάσχα γίνονται οι αβγομαχίες! Οι αβγομάχοι έχουν ο καθένας από είκοσι αβγά τα οποία έχουν βάψει κόκκινα. Εκείνος που θα μείνει τελευταίος με ένα αβγό είναι και ο μεγάλος νικητής, ενώ στον αγώνα μπορεί να λάβει μέρος όποιος το επιθυμεί.

Ήπειρος
Τη Μεγάλη Πέμπτη στα Γιάννενα οι γυναίκες από το πρωί ζυμώνουν τσουρέκια και βάφουν αβγά. Το πρώτο βαμμένο αυγό που βγάζουν το τοποθετούν στο εικονοστάσι και το φυλάνε εκεί μέχρι το επόμενο Πάσχα. Το αυγό που υπάρχει εκεί από την προηγούμενη χρονιά θάβεται στα χωράφια για να φέρει ευγονία και τύχη.

Τη Μεγάλη Πέμπτη στα Γιάννενα οι γυναίκες από το πρωί ζυμώνουν τσουρέκια και βάφουν αβγά.
Τη Μεγάλη Πέμπτη στα Γιάννενα οι γυναίκες από το πρωί ζυμώνουν τσουρέκια και βάφουν αβγά.

Θράκη
Στην Ξάνθη τη Μεγάλη Παρασκευή τη Μεγάλη Παρασκευή αναβιώνει ένα αρχαίο πένθιμο έθιμο. Κατά την περιφορά του Επιταφίου οι νοικοκυρές του κάθε σπιτιού βγάζουν στην εξώπορτά τους ένα πιάτο με φυτρωμένους σπόρους το οποίο αφήνουν εκεί μέχρι λίγο πριν ξημερώσει. Όταν ο Επιτάφιος επιστρέψει στο ναό μπροστά στην είσοδο γίνεται αναπαράσταση της σκηνής των «κεκλεισμένων θυρών» με τον ιερέα να παριστάνει τον Χριστό ενώπιον των πυλών της Κόλασης. Ο ιερέας ψέλνει τους στίχους του Δαυίδ ενώ ο ψάλτης από παριστάνει το διάβολο που προσπαθεί να εμποδίσει την είσοδο. Τελικά ο ιερέας ανοίγει με δύναμη την πόρτα του ναού και μπαίνει θριαμβευτικά μέσα ως λυτρωτής των αμαρτωλών.

Νησιά Β.Α. Αιγαίου
Το έθιμο του ρουκετοπόλεμου της Χίου έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου οι δύο αντίπαλες ενορίες στο Βροντάδο της Χίου, η ενορία του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας της Ερυθιανής εκτοξεύουν χιλιάδες ρουκέτες που έχουν ως στόχο το καμπαναριό της αντίπαλης εκκλησίας. Το θέαμα είναι εντυπωσιακό και το ιδανικότερο σημείο για να το παρακολουθήσει κάποιος είναι στην πλαγιά του Αίπους. Το 2016 όπου υπήρξε η πρώτη απαγόρευση του εθίμου ορισμένες ρουκέτες ρίχτηκαν στο λιμάνι. Το Πάσχα του 2017 είναι πολύ πιθανό το έθιμο να επιστρέψει στη βάση του.

Χίος: Το έθιμο του ρουκετοπόλεμου της Χίου έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Χίος: Το έθιμο του ρουκετοπόλεμου της Χίου έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.